STEAM arloetako emakume edo gizon profesionalak dira, gazteek, batez ere neskek, arlo horiekiko duten interesa sustatzeko programan borondatez parte hartzen dutenak.

Aholkulari guztiek derrigorrezko prestakuntza jasotzen dute Inspira STEAMen parte hartzen duten lehen aldian. Prestakuntza horretan, neska-mutilekin saioak egiteko beharrezkoak diren gaitasunak lantzen dira, proposatutako metodologiari jarraituz: mentoring-a. Proiektuaren genero ikuspegia eta aholkularien lana errazteko garatutako materialak aurkezten dira.

Prestakuntza hori garrantzitsua da, halaber, aholkularien arteko harremana sendotzeko, taldea sortzeko eta Inspira STEAMek jorratzen dituen alderdiei buruzko ikuspegia lerrokatzeko. Pertsona batek parte hartzen duen lehen aldian derrigorrezkoa bada ere, 4 urtean behin berriro egin behar da programaren berrikuntzak eta aurrerapenak ezagutzeko.

Programan parte hartzen duten aholkulari guztiek Sexu Delituen Ziurtagiria entregatu behar dute edizio bakoitzean, aurrekaririk ez dutela egiaztatzeko. Hori nahitaez bete beharreko baldintza da Espainian adingabeekin lan egiten duten pertsona guztientzat.

Ziurtagiriak bi urteko balioa du ematen den unetik, eta edizio bakoitzean entregatu beharko da.

Online eska daiteke, edo zuzenean dagokion bulegora joanda. Informazioa jasotzeko, kontsultatu zuzenean zure lurraldeko Justizia Ministerioko Lurralde Gerentziaren webgunea edo Justizia Ministerioaren webgunea: https://bit.ly/36zdZpT

Gomendatzen dugu emakume bat ez dadila izan bere alabaren edo semearen, senide baten edo eskolak ematen dituen ikastetxeko aholkularia. Emakume hori oso rol markatuan eta positiboan ezagutzen dute, indar handikoan (ama, izeba, irakaslea), eta neska edo mutil horrek, gainera, beste STEAM erreferente femenino batzuk izatea nahi dugu. Jakina, gomendio bera ematen dugu aholkularia gizonezkoa bada. Beren seme-alaben ikastetxean aholkulari izan daitezke, baina beste talde batzuetan, ez seme-alabenean zuzenean.

Kasu batzuetan, aholkulariak lan egiten duen erakundeak konpromiso sakonagoa izan nahi du proiektuarekin, emakume horrek egiten duen lana aitortu eta balioetsi nahi du eta proiektuan parte hartzea erraztu. Horretarako, Inspira STEAM Konpromisoa prestatu dugu. Dokumentu horren bidez, erakundeek konpromiso hauek hartzen dituzte:

• Aholkulariak Inspira STEAMen egiten duen lana lanaldiaren barruan sartzen dute.
• Prestakuntza saiora, ikastetxeetako saioetara eta garrantzizkotzat jotzen dituzten zabalkundeko ekitaldietara joatea errazten dute.
• Programak jorratzen dituen gaiak eta arazoak komunitatean zabaltzeko eta sentsibilizatzeko lan egiten dute.

Konpromiso hori aitortzeko, programak ikusgai jartzen ditu erakunde horiek proiektuaren webean: https://inspirasteam.net/entidades-compromiso-inspira/

Ikastetxeei aholkularien esleipena egin ondoren, programaren koordinazioak aholkulariak eta esleitu zaizkien ikastetxeak harremanetan jartzen ditu. Une horretan ikastetxeari eskatzen diogu aholkulari guztiekin harremanetan jartzeko eta bilera bat adosteko, elkar ezagutzeko eta proiektua martxan jartzeko.

Bilera horretan aholkularien eta taldeen banaketa egin behar da eta lehenengo saioak behintzat adostu.

Garrantzitsua da prozesu hori ez atzeratzea. Hortik aurrera, aholkulari bakoitzak sei saioen agenda adostuko du ikastetxearekin (egunak eta ordutegia). Koordinazioak ez du prozesu horretan esku hartzen; ikastetxeak eta aholkulariek aktiboak izan behar dute prozesuan zehar, eta, arazoren bat badute, koordinazioarekin harremanetan jarri behar dute, komunikaziorik ezaren arrazoiak identifikatzeko.

Azpimarratzekoa:

• Inspira STEAM saioak eskola-orduetan egin behar dira.
• Sei saioak 1-2 asteko tartea utzita antolatu behar dira (ez tarte gehiago ez gutxiago).
• Zentroaren kudeaketa errazteko, talde berari esleitutako aholkulari guztiek aldi berean egin beharko lukete Inspira STEAM.
• Kontuan izanik emakumezko aholkulariek borondatez parte hartzen dutela eta, ziurrenik, beren lan-ordutegian edo beren agenda estuaren barruan parte hartzen dutela, ikastetxeei ere eskatzen diegu malguak izan daitezela saioen plangintzari dagokionez.
• Aholkulari batek talde bat baino gehiago baditu esleituta, bi taldeetako saioak elkarren segidako ordutegian egiteko eskatzen zaio ikastetxeari, aholkulariaren joan-etorriko denbora minimizatzeko (salbuespenetan izan ezik).

Aholkularien eta ikastetxeen arteko harremana hasi ondoren hasi daitezke Inspira STEAMen saioak, aholkulariek eta ikastetxeak adosten dituzten egunetan eta ordutegian.

Neska-mutilen eta aholkulariaren artean ezartzen den konfiantza eta segurtasun giroa bultzatzeko, ikastetxeei gomendatzen diegu irakasleak ez daitezela ikasgelan egon Inspira STEAM saioetan. Hala ere, garrantzitsua da irakasleek eta aholkulariek komunikazio arina eta erraza izatea saioen aurretik eta ondoren.

Irakasleek oso argibide baliotsuak eman diezazkiokete aholkulariari, gelan nola moldatu jakiteko, saioak diseinatzen laguntzeko eta aholkulariari behar duen guztian laguntzeko. Era berean, aholkulariarekin komunikazio erraza izateak aukera emango die irakasleei saioak nola egiten diren eta alderdirik nabarmenenak ezagutzeko, eta, horrela, mezuak eta ikaskuntzak indartzeko ikastetxeko jarduera erregularrean.

Inspira STEAMen ikasleek parte hartzeko legezko tutoreen baimena eskatzen duten ikastetxeek parte hartuko duten ikasleen legezko tutoreen adostasun informatua banatu, sinatuta jaso eta gorde beharko dute.

Ezinbestekoa da parte hartzen duten ikasle guztiek baimena izatea, ikastetxearen ohiko prozeduraren arabera.

Programa bereziki neskei eta STEAM ikasketak eta lanbideak aukeratzeko orduan neskek aurkitzen dituzten oztopoei zuzenduta badago ere, funtsezkotzat jotzen dugu mutilen parte hartzea. Oso garrantzitsua da haientzat STEAM lanbideak eta ikasketak ezagutzea, eragiten dieten estereotipoak identifikatzea, emakumeen STEAM erreferente historikoak eta egungoak ezagutzea, etab.

Era berean, haien ikaskideen eta zientzian eta teknologian lan egiten duten emakumeen errealitatea ezagutzea nahi dugu. Gainera, Inspira STEAMek mutilen artean partekatutako hausnarketa-esperientzia bat proposatzen du, genero desberdintasunen berdintasunezko ikuspegi batetik, eta, horri esker, biharko egunean mutil horiek kontziente eta aktiboagoak izango dira berdintasun baldintzak sortzeko.

Badakigu gaur egun gazteek ez dutela interes orokorrik ikasketetan eta lanbideetan zientziara eta teknologiara bideratzeko, eta horrek mutilei eta neskei eragiten diela. Gazteek arlo horiekiko interesik ez izatea eragiten duten arrazoi asko berdinak dira: ingeniaritza edo lanbide zientifikoak eta horietan egiten dena ez ezagutzea; ikasketa horien zailtasunaren pertzepzio okerra; titulazio horien garapen profesionalerako aukera zabala ez ezagutzea; zientziari eta teknologiari testuinguru askotan ematen zaion garrantzi sozial txikia.

Hala ere, badira beste gai batzuk neskengana eta mutilengana oso modu desberdinean iristen direnak. Zientzia eta teknologiako lanbideen estereotipoek genero joera handia dute. Aitorpena jasotzen duten profesionalen erreferentzia publikoak generoari dagokionez oraindik neutralak izatetik oso urrun dagoen gizarte batean daude. Gaur egun ere ohikoa da entzutea emakumeei ez zaiela teknologia gustatzen, ez dagoela emakume zientzialari onik, teknologorik garrantzitsuenak gizonak direla, eta estereotipoak ere zabalduta daude, hala nola zientzialari bakartia, informatikari asoziala edo kostata ulertzen zaion teknologoa. Horrek guztiak zientziei eta teknologiari zailtasuna eransten die nesken kasuan eta mutilentzat akuilu bihurtzen da. Frogatuta dago zientzietako jarduera akademikoa berdina izanik, neska batek bere ahalmenaz duen autopertzepzioa eta zientzietan karrera bat egiteko duen posibilitatea txikiagoa dela.

Bereziki baliotsua da neska-mutilak bereizita egotea, errealitatearekin egiten den kontrastean generoak garrantzia duela jabetzeko eta hausnarketa indartzeko: gure gizartean, oraindik, aukerak ez dira berdinak mutilentzat eta neskentzat. Neska batek zer jasotzen duen eta mutil batek zer jasotzen duen ez da berdina. Ez da berdina zer esaten zaion emakume bati bere trebetasunen inguruan eta zer esaten zaion gizon bati. Bereizita egoteak mezuak identifikatzea eta hausnarketa errazten ditu.

Inspira STEAM proiektuak neskek eta nesken artean eta mutilek eta mutilen artean introspekzioa eta hausnarketa puntual bat egitea proposatzen du. Horren ondoren, ondorioak taldean partekatzeko asmoa dago beti. Baliotsua da bereziki neskak jabetzea emakumeek zientzian eta teknologian duten potentziala garatzea zailtzen duten hainbat kausa daudela eta oztopoei aurre egin behar izaten dietela; eta talde txikietan sortzen den giroa konfiantza handikoa eta oso aberasgarria dela egiaztatu dugu. 4 saiotan zehar, neskek erreferentziazko emakumezko profesional batekin lan egiten dute, aholkulariarekin, hain zuzen ere, eta lehen pertsonan sentitzen dute genero joeraren arazoaren arrazoi nagusietako bat zientzia eta teknologian: erreferente femeninorik eza. Nesken talde txikitik eta mutilen talde txikitik dinamika baliotsuak sortzen dira, gero talde handian partekatu eta transmititu daitezkeenak. Gure esperientzian, ez du ezertarako balio neska-mutilak fantasia batean isolatzea, hau da, gizarteak ez duela generoaren arabera bereizten pentsaraztea, hala ez denean. Baliagarria da errealitatea zein den ezagutzea eta horretaz jabetzea (neskak eta mutilak), errealitate hori eraldatu ahal izateko.

Ehunka neskatorekin lan egin eta esperientzia eta iritziak egiaztatu ondoren, Inspira proiektuak mentoring-prozesua modu horretan egiteko aukera baliozkotu du. Metodologia honako hau da: 1. eta 6. saioetan, neska-mutilak batera daude. 2., 3., 4. eta 5. saioetan, emakumezko aholkularia neskekin egongo da eta gizonezkoa (edo emakumezkoa), mutilekin. Horrela, Inspirako neskek “nesken” espazio komuna aprobetxatzen eta gozatzen dute, protagonista sentitzen laguntzen die, askatasunez sakontzeko gune bat deskubritzen dute, mutilek parte hartuko balute gertatuko liratekeen ez bezalako dinamikak garatzen dituzte. Inspirako mutilek, era berean, genero desberdintasun hori ezagutzeko aukera dute, gizarteak ezarrita dituen abantailei eta desberdintasunei buruz galdetzeko eta haientzat hausnarketarako gune aberasgarria sortzeko.

Funtsezkoa da, halaber, lantaldeak klase estandar bat baino dezente txikiagoak izatea (nahiago ditugu 15 umetik beherako taldeak, eta hobe 10 ingurukoak badira). Prozesuak, aholkulariak erraztuta, denen hausnarketa, adierazpena eta parte hartzea eragiten du, eta neska bakoitza bere garrantziaz eta gaitasunaz jabetzea du helburu. Era berean, talde txikietan lan egin ondoren, talde handira itzultzeak dinamika onuragarriak eta kohesio hobea sortzen ditu taldeetan.

Inspira proiektuak integratu ahal izateko bereizten du, ulertu ahal izateko bereizten du. Hobekuntza bideragarriagoa da errealitatearen kontzientzia izanez gero.

Aipatutako arrazoiez gain, uste dugu Inspirak nesken artean lehenengo sororitate esperientzia sortzeko aukera bat proposatzen duela, gaur egun gure gizartean garrantzitsuak diren gizarte-mugimenduekin bat: neskengan harreman positiboak eta beste neska batzuekiko aliantzak sustatzen ditu; ekintza espezifikoen bidez, matxismoa eta genero marjinazio mota guztiak agerian uzten ditu, eta elkarri lagunduz, neska bakoitzaren bizi-ahalduntzea errazten du.

Ekimen asko daude gazteek zientziarekiko eta teknologiarekiko duten interesa sustatzeko, bigarren hezkuntzara eta batxilergora bideratuta, eta hor zehazten da gehien goi-mailako ikasketen bokazioa eta aukeraketa. Hala ere, hainbat ikerketak frogatu dute funtsezko bokazioak, lehentasunak eta interesak adin horietan agertzen direla, baina eraginak lehenago gertatzen dira. Funtsezko adinak dira 11 eta 13 urte bitartekoak, zer gustatzen zaien eta ez zaien zehazteko eta zertarako balio duten edo ez duten sentitzeko.

Ikus daitekeenez, neskek, bereziki, hobeto dihardute matematikan edo zientzietan, baina sumatzen dute, beren inguruaren eraginez, ingeniaritza, fisika edo matematika “ez direla haientzat egokiak”. Horregatik, gure ustez, Lehen Hezkuntzako 6. maila, hain zuzen ere hezkuntza-zikloa aldatu aurretik, esku hartzeko adinik egokiena da.

Bestalde, Lehen Hezkuntzatik Bigarren Hezkuntzara igarotzea eta nesken autopertzepzioa aldatzea aldi berean gertatzen dira. Etapa horretan, segurtasunik ezak, beldurrak eta autoestimu aldaketak agertzen dira. Arrazoi horregatik pentsatzen da Lehen Hezkuntzatik Bigarren Hezkuntzara bitartekoa une egokia dela Inspira programa gauzatzeko.

Familiak ere Inspira STEAMen partaide izatea nahi dugu. Hori dela eta, ikasgelan neska-mutilek Inspira STEAM saio bakoitzean lantzen dituzten ideiekin batera, familian egiteko jarduera batzuk ere proposatzen dituen material sinple bat planteatzen dugu. Familiak sentsibilizatu eta kontzientziatu nahi ditugu programaren gai nagusiak jorratzeko premiaz, hala nola emakumeen STEAM erreferenteak, zientzia eta teknologiako lanbideak edo lanbide horiekin lotutako estereotipoak.

Material bat diseinatu dugu, Inspira STEAMen parte hartzen duten ikastetxeek familien artean banatzeko. Saioetan lantzen ari diren gaiak eta gazteekin modu ludikoan egiteko jarduerak partekatzen ditugu.